Het Vlaams Parlement is trots op zijn kunstcollectie. Elke dag gedurende het krokusreces stelt een parlementslid zijn/haar favoriete kunstwerk aan u voor. Lionel Bajart (Open Vld) koos voor een werk van Panamarenko.

Met de tentoonstelling Panamarenko in het Vlaams Parlement. Te land, ter zee en in de lucht toonde het Vlaams Parlement van 1 oktober 2004 tot 25 maart 2005 in zaal De Loketten een representatief overzicht van de werken van Panamarenko van 1975 tot 2004. Na afloop van de tentoonstelling vond het recente werk ‘Vliegend eiland’ (bouwjaar 2004) een permanent onderkomen in het Vlaams Parlement.

Vliegend eiland is geen maquette, maar een origineel en authentiek kunstwerk, vervaardigd door Panamarenko zelf. Later gaf hij een atelier de opdracht om op basis van dit kunstwerk ook een versie ‘op ware grootte’ te fabriceren. Het resultaat is een indrukwekkend gevaarte met een spanwijdte van 17 meter. Hoewel de naam Panamarenko (kort voor Pan American Airlines Company) aangeeft dat de kunstenaar zichzelf in eerste instantie als vliegtuigbouwer ziet, bouwt hij alle types voertuigen, zoals auto’s, boten, onderzeeërs en zelfs ruimtetuigen. Ook Vliegend eiland is geen vliegtuig. Het is een soort hovercraft: een allterrainvehicle met drie zitplaatsen dat op een twee meter hoog luchtkussen voortbeweegt. Daardoor wordt het zo vederlicht dat de besturing eenvoudigweg kan gebeuren door het lichaamsgewicht te verplaatsen. Met zijn aandrijving op zonne-energie is het tuig bovendien nog milieuvriendelijk ook.

Kunstenaar of ingenieur?

De kunst van Panamarenko is erop gericht om een poëtica van de mechanische voortbeweging te ontwikkelen. De dwang van de praktische aanwendbaarheid legt hij daarbij bewust naast zich neer: hij laat zijn fantasie de vrije loop, en realiseert bijgevolg in drie dimensies toestellen die je anders alleen zou verwachten in stripverhalen en sciencefiction. Hoe extravagant de tuigen ook zijn, technisch plausibel zijn ze wél. Panamarenko geeft een heel eigen interpretatie aan de wetten van de natuurkunde. Zijn toestellen, althans die op ware grootte, zijn steevast voorzien van een mechanisme dat op zijn minst in theorie een aandrijving garandeert. Het zijn met andere woorden prototypes, die – om in de praktijk efficiënt te werken – uiteraard nog technische verfijning behoeven.

Ook de voorgangers van de huidige auto’s, treinen of vliegtuigen waren allesbehalve perfecte ontwerpen. En heel wat uitvinders van nu gangbare toestellen werden door hun tijdgenoten meewarig bekeken. In de loop der tijden hebben economische wetmatigheden en politieke keuzes de industrie in een bepaalde richting geduwd. Panamarenko van zijn kant geeft aan welke andere mogelijkheden er bestaan als verbeelding de voornaamste drijfveer is.

Bron: Vlaams Parlement

Het werk van Lionel Bajart, vrijdag 16 februari 2018 vanaf 18u op vlaamsparlement.tv. Daarna doorlopend te bekijken in onze nieuwslus.