Het Vlaams Parlement is trots op zijn kunstcollectie. Elke dag gedurende het krokusreces stelt een parlementslid zijn/haar favoriete kunstwerk aan u voor. Marino Keulen (Open Vld) koos voor een werk van Pjeroo Roobjee.
‘Wer in der Demokratie einschläft, wacht in der Tyrannei auf’ 5wie in de democratie inslaapt wordt wakker in een tirannie). Dit opschrift in het parlement van de Duitse deelstaat Rheinland-Pfalz herinnert de plaatselijke volksvertegenwoordigers en bezoekers eraan dat de democratie niet zomaar voor de hand ligt. Ook in het Vlaams Parlement vind je een waarschuwing tegen de tirannie als erfvijand van de democratie, in het schilderij ‘Man met vele eigenschappen of de dichten in Nieuw Westerbork’ van Pjeroo Roobjee.
Mocht Pjeroo Roobjee in de Renaissance hebben geleefd, dan zou hij zonder enige twijfel de geschiedenis zijn ingegaan als een Uomo Universale (Universele Mens). Hij beoefent nagenoeg alle kunstvormen: hij is schilder, tekenaar en graficus; dichter, romanschrijver en theaterauteur; en zelfs entertainer en zanger. De classicistische principes van soberheid, harmonie en evenwicht zijn echter nauwelijks aan hem besteed. Roobjee put gulzig uit de recente cultuurgeschiedenis. Hij stelt zo een wereld samen die nog het best als barok kan worden omschreven. Overdadig op het schreeuwerige af en barstensvol hevige emoties.
Zowel in zijn literatuur als in zijn schilderijen tref je karikaturale personages aan. Maar omdat karikaturen overdreven portretteringen van werkelijke mensen zijn, is de link met de realiteit nooit veraf. Roobje beelt zijn medemensen af in al hun ‘crapuleuze schoonheid’ (citaat van Gerrit Vermeylen). Hij legt genadeloos de hypocrisie bloot van de mens die zijn machtshonger camoufleert onder een vals laagje ethiek.
Het fascisme
De schreeuwerigheid van zijn kunstwerken is dan ook te verstaan als een protest tegen de heersende schoonheidsnormen. Die als een onderdeel van dit verhullende chroomlaagje beschouwt. In dit schilderij combineert Pjeroo Roobjee de felle kleuren van de Cobrabeweging met het expressionistische bruin van de expressionisten en een donkerbruine, bij zwarte achtergrondkleur die zo uit een schilderij van Fred Bervoets had kunnen komen.
De man met vele eigenschappen is de tegenpool van Ulrich, de hoofdfiguur uit de roman Der Mann Ohne Eigenschaften van de Oostenrijkse auteur Robert Musil. Ulrich ondervindt dat het onmogelijk is om stelling te kiezen of een ideologie aan te hangen. In Roobjees schilderij bestaat er daarentegen geen twijfel over de aldaar heersende ideologie: het fascisme. De tweede titel, de dichter in Nieuw Westerbork, verwijst naar het bekendste concentratiekamp van Nederland. Ook het tafelblad onderaan het schilderij staat vol met namen van concentratiekampen. Op de sigaret die de man rookt, lees je ‘Signal’, de titel van de propagandakrant van de nazi’s. De uitgemergelde man ziet er met zijn blootliggende ingewanden uit als een slachtoffer van de experimenteerdrift van de sadistische dokter Jozef Mengele. Het moge duidelijk zijn dat de opheffing van de democratie niet tot een mooiere wereld leidt, integendeel.
Bron: Hedendaagse kunst in het Vlaams Parlement: een selectie – Wilfried Van Vinckenroye – Tom Van Elst
Het Werk van Marino Keulen, donderdag 7 maart 2019 vanaf 18u op vlaamsparlement.tv. Daarna 24u te bekijken in onze nieuwslus.
