Op woensdag 9 juni verraste Vlaams minister van Omgeving en Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) het parlement door te suggereren om een parlementaire onderzoekscommissie op te richten om de PFOS-vervuiling in en rond Zwijndrecht te onderzoeken. Daaropvolgend dienden oppositiepartijen Groen en Vooruit een motie in om de suggestie in de praktijk om te zetten. Een week later, op 16 juni 2021, keurde de plenaire vergadering unaniem de oprichting van een onderzoekscommissie goed naar de aanpak van de met PFOS vervuilde gronden en de gevolgen voor de volksgezondheid. Ten laatste op 31 januari 2022 moet de onderzoekscommissie PFOS haar eindverslag afleveren.

Het Uitgebreid Bureau besliste op 21 juni om de commissie de naam ‘parlementaire onderzoekscommissie PFAS-PFOS’ te geven en het aantal leden vast te leggen op 15 leden (5 voor N-VA, 3 voor Vlaams Belang, 2 voor CD&V, 2 voor Open VLD, 2 voor Groen en 1 voor Vooruit). Deze beslissingen worden ter goedkeuring voorgelegd aan de plenaire vergadering van woensdag 23 juni 2021.

Start onderzoekscommissie

Op vrijdag 25 juni werd de onderzoekscommissie PFAS-PFOS officieel geïnstalleerd in het Vlaams Parlement. Deze commissie zal zich de komende periode buigen over de PFOS-vervuiling op en rond de de 3M-site en de omgeving in Zwijndrecht, en de gevolgen hiervan voor de gezondheid. De plenaire vergadering van 16 juni besliste hierover bij motie.

In de commissie zetelen Hannes Anaf (Vooruit, voorzitter), Koen Daniëls (N-VA, eerste ondervoorzitter), Chris Janssens (VB, tweede ondervoorzitter), Tinne Rombouts (CD&V, verslaggever), Willem-Frederik Schiltz (Open VLD, verslaggever), Mieke Schauvliege (Groen, verslaggever), Imade Annouri (Groen), Bart Claes (Vlaams Belang), Piet De Bruyn (N-VA), Stijn De Roo (CD&V), Gwenny De Vroe (Open Vld), Andries Gryffroy (N-VA), Joris Nachtergaele (N-VA), Freya Perdaens (N-VA), Stefaan Sintobin (Vlaams Belang) en Jos D’Haese (PVDA, toegevoegd lid). De commissies zullen telkens doorgaan op vrijdag.

De parlementsleden beslisten om onmiddellijk van start te gaan. De grootste bezorgdheid is nu de gezondheid van de bewoners in de omgeving van Zwijndrecht. De parlementsleden laten zich bijstaan door een magistraat, om zo te vermijden dat er juridische onjuistheden zouden gebeuren die in de toekomst gevolgen kan hebben voor het gerechtelijk onderzoek en strafvordering.

De eerste twee sessies zullen de parlementsleden gebruiken om de problematiek met betrekking tot PFOS inhoudelijk in kaart te brengen. Na verschillende experten te hebben gehoord, plant de commissie een ontmoeting met de bewoners en landbouwers in en rond Zwijndrecht. Daarnaast gaan ze ook op plaatsbezoek op de 3M-site en de omgeving in Zwijndrecht. Intussen zullen relevante studies, nota’s en andere documentatie omtrent PFOS opgevraagd worden.

Agenda

vrijdag 2 juli 2021 om 9.00u (hoorzitting nr. 1)

• Jacob de Boer (Vrije Universiteit Amsterdam)
• Wim De Coen van het European Chemicals Agency

vrijdag 2 juli 2021 om 13.00u (hoorzitting nr. 2)

• Nicolas Van Larebeke (toxicoloog UGent/ VUB)
• Jamie C DeWitt (PhD, DABT, Associate Professor Department of Pharmacology & Toxicology, Brody School of Medicine, East Carolina University)
• Greet Schoeters (Steunpunt Milieu en Gezondheid, program manager of environmental health VITO, professor department of biomedical sciences Universiteit Antwerpen)
• Ilse Loots (projectleider Steunpunt Milieu en Gezondheid, gewoon hoogleraar Universiteit Antwerpen)
• Jan Tytgat (gewoon hoogleraar Departement Farmaceutische en Farmacologische Wetenschappen KU Leuven, hoofd van Toxicologie en Farmacologie)

vrijdag 9 juli 2021 om 9.00u (hoorzitting nr. 3)

• Juan D. Piñeros Garcet (FOD volksgezondheid veiligheid van de voedselketen en leefmilieu)
• Jan de Vos (expert bodemadviesbureau ABO)
• WIlliam Leys (ingenieursbureau AECOM)

vrijdag 9 juli 2021 om 15.30u (hoorzitting nr. 4)

• Arjen Wintersen (coördinator onderzoek naar PFAS in grond en grondwater binnen het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Nederland)

vrijdag 16 juli 2021 om 9.00u (hoorzitting nr. 5)

• Karl Vrancken (opdrachthouder van de Vlaamse Regering voor de aanpak van PFAS)

Tijdens het parlementair reces zal de onderzoekscommissie alle documenten rond het PFOS-dossier bestuderen. Vanaf 20 augustus komt een nieuwe reeks hoorzittingen. “Ons rapport moet duidelijkheid scheppen over wie wist wat en wanneer. Daarnaast komen er ook aanbevelingen om dergelijke milieuschandalen in de toekomst te vermijden. De bedoeling is dat we ons eindrapport opleveren tegen eind januari 2022”, aldus commissievoorzitter Hannes Anaf.

Herbekijk

PVDA: Reglementsaanpassing Vlaams Parlement

Liesbeth Homans heeft op woensdag 23 juni tijdens de plenaire vergadering de spoedbehandeling gevraagd van een voorstel van aanpassing van het reglement van het Vlaams Parlement.

Door dit voorstel van reglementsaanpassing zal er, net zoals voor de beleidscommissies, ook voor een parlementaire onderzoekscommissie gewerkt kunnen worden met een toegevoegd lid met spreekrecht, maar zonder stemrecht. Volgens het huidige reglement van het Vlaams Parlement heeft PVDA geen recht op een lid in commissies omdat de fractie te klein is. In beleidscommissies kan er gewerkt worden met een toegevoegd lid, maar voor een onderzoekscommissie sluit het reglement van het Vlaams Parlement dit momenteel uitdrukkelijk uit.

Door een toegevoegd lid voor de onderzoekscommissie toe te staan, krijgt één van de parlementsleden van PVDA nu ook spreekrecht zonder dat het systeem van evenredigheid in het gedrang komt. Stemrecht toestaan kan niet, want dat zou een inbreuk zijn op de Bijzondere Wet ter Hervorming van de Instellingen.

Door deze reglementsaanpassing kan er in de parlementaire onderzoekscommissie PFAS-PFOS gewerkt worden met 15 leden volgens de grootte van de fracties en 1 toegevoegd lid met spreekrecht maar zonder stemrecht. Dat betekent dus 5 leden voor N-VA, 3 voor Vlaams Belang, 2 voor CD&V, 2 voor Open Vld, 2 voor Groen, 1 voor Vooruit en 1 toegevoegd lid voor PVDA. Deze aanpassing komt er omdat de indienende partijen volstrekte openheid willen over het PFAS-PFOS-dossier en niemand de indruk wil wekken dat er sprake zou zijn van een doofpotoperatie.

Afspraken

Met betrekking tot een parlementaire onderzoekscommissie gelden volgende afspraken:

– Bij de samenstelling van een onderzoekscommissie moet rekening gehouden worden met de evenredige vertegenwoordiging van de fracties.
– De kandidaat-commissieleden worden door de erkende fracties voorgedragen. De lijst met voorgedragen kandidaten wordt door de plenaire vergadering van 23 juni goedgekeurd.
– De onderzoekscommissie benoemt zelf een voorzitter, een eerste ondervoorzitter, een tweede ondervoorzitter en één of meer verslaggevers. In afwachting van die benoeming wordt het voorzitterschap bij het begin van de eerste vergadering waargenomen door de parlementsvoorzitter.
– In de aangenomen motie tot uitoefening van het recht van onderzoek legde het Vlaams Parlement de werkingsduur van de onderzoekscommissie vast op 31 januari 2022. Deze datum geldt als deadline voor het indienen van het eindverslag aan de plenaire vergadering.
– De vergaderingen van de onderzoekscommissies zijn openbaar, tenzij de commissie – bij gewone meerderheid – beslist om met gesloten deuren te vergaderen. Over de regeling van de werkzaamheden en andere administratieve aangelegenheden wordt altijd met gesloten deuren vergaderd.
– De volksvertegenwoordigers die geen deel uitmaken van de onderzoekscommissie hebben toegang tot alle commissievergaderingen, maar mogen er het woord niet voeren en zijn niet stemgerechtigd.