Naar jaarlijkse gewoonte blikt journalist Marc Van de Looverbosch in deze laatste seizoensaflevering van ‘Het Gesprek’ samen met Liesbeth Homans, voorzitter van het Vlaams Parlement, terug op het afgelopen parlementaire jaar. Een jaar dat voor de parlementsvoorzitter zowel privé als professioneel bewogen was.

Het was een turbulent politiek jaar. De discussie rond de indexering van het Groeipakket (in de volksmond bekend als de kinderbijslag) en de stikstofcrisis hebben de Vlaamse Regering bijna doen vallen. Maar voor Liesbeth Homans, voorzitter van het Vlaams Parlement, was het ook persoonlijk een moeilijk jaar. “Na de moeilijke coronajaren heeft het parlement zijn activiteiten weer normaal kunnen hervatten. Tegelijkertijd waren er heel veel strubbelingen en dossiers die moeilijk lagen binnen de Vlaamse Regering. Dat zorgt voor interessante discussies en animo tussen de coalitiepartners maar dossiers worden minder snel goedgekeurd”, zegt Homans. “Persoonlijk heeft het overlijden van mijn moeder mij diep geraakt. Dat vreet natuurlijk aan een mens en heeft een impact gehad op mijn gezondheid, waardoor ik twee keer afwezig ben geweest.”

Indien Liesbeth Homans afwezig is tijdens de plenaire vergadering wordt ze vervangen door de eerste ondervoorzitter, zijnde Filip Dewinter (Vlaams Belang). Wanneer Dewinter de voorzittershamer kan overnemen, twijfelt hij niet om een politiek statement te maken. Zo pootte hij bij aanvang van de plenaire vergadering van 21 juni een Vlaamse leeuwenvlag naast zijn voorzittersstoel. “Op zich is het niet raar dat er een Vlaamse leeuwenvlag staat, maar de manier waarop was een beetje ‘not done’. Hij had dit eerst moeten voorleggen aan het Uitgebreid Bureau. Maar ze staat er nu en ze zal er ook blijven staan”, beaamt de parlementsvoorzitter in ‘Het Gesprek‘.

Achterkamerpolitiek

En dan was er de fikse rel binnen de Vlaamse Regering over het stikstofakkoord. Minister-president Jan Jambon (N-VA) bracht halverwege februari de partijvoorzitters van Open Vld, cd&v en N-VA bijeen in de hoop om tot een akkoord te komen. Volgens Homans was dit niet de beste zet. “Dat was geen verstandig moment. Van zodra er nieuwe voorzitters komen binnen een bepaalde partij en die beginnen zich te bemoeien met wat er in een regering moet gebeuren, dan wordt het pas moeilijk om tot een akkoord te komen. Het was ook te openlijk. Als je crisissen echt wil oplossen dan doe je dat in een achterkamertje en niet met de camera’s erbij.”

Het Vlaams Parlement is een legislatuurparlement. Dat betekent dat het verkozen is voor een volledige zittingsperiode van 5 jaar of één legislatuur. De Vlaamse Regering kan vallen maar vervroegde verkiezingen zijn onmogelijk. Een constructiefout? “Het is niet onmogelijk dat een Vlaamse Regering valt, maar het is nog nooit gebeurd. Volgens mij was de Federale Regering beter al gevallen in plaats van de Vlaamse Regering te doen vallen.”

Vallende kinderen

Al sinds enkele maanden voert het Crisiskabinet Kinderopvang actie tijdens de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement. Ouders wonen samen met hun baby of peuter de zitting vanuit de publiekstribune bij. Op deze manier willen ze de problemen in de kinderopvang aanklagen. Maar ze worden niet door iedereen met open armen ontvangen. “Het is niet altijd even makkelijk om over ernstige thema’s te discussiëren als er kleine kindjes lawaai maken. Maar wat mij vooral stoorde is dat ik soms die kindjes over de leuning zag hangen. Ik heb gewoon schrik dat er iets zou gebeuren”, reageert Homans.

Aflezen

Tijdens de wekelijkse plenaire vragenronde kunnen de Vlaamse volksvertegenwoordigers de ministers van de Vlaamse Regering ondervragen over onderwerpen uit de actualiteit. Voor de parlementsvoorzitter mag hier verandering in komen. “Nu stelt het parlementslid een vraag, de bevoegde minister antwoordt, het parlementslid repliceert en dan mag iedere partij nog eens tussenkomen. Ik wil dat veranderen, want vaak lezen de parlementsleden gewoon een tekst af die hun medewerker heeft opgesteld. Meestal luisteren die ook niet naar de vraag. Die komen gewoon binnengewandeld wanneer de minister al aan het antwoorden is. Ze willen gewoon een punt maken”, stelt Homans vast.

Een jaar voor de verkiezingen lijsten verschillende media de activiteiten van de leden van het Vlaams Parlement op en gaan na wie daarin uitblinkt. Maar Homans vindt dit geen correcte weergave van de realiteit. “Het gaat vaak over kwantiteit in plaats van kwaliteit. Het is niet omdat je bij elke actuele vraag een tekst afleest die je medewerker heeft voorbereid, dat je daarom een goed parlementslid bent. Absoluut niet.”