Nu het onderwijs volop in de politieke belangstelling staat, hebben we voor ‘Het Gesprek’ een gezaghebbende stem uitgenodigd, namelijk onderwijsexpert Wouter Duyck. We starten het gesprek in de peuterklas en we eindigen aan de universiteit. Niet alles wat in het onderwijs fout loopt, moeten we volgens Duyck in de schoenen schuiven van minister Ben Weyts (N-VA). Ook de koepels, het gemeenschapsonderwijs en het katholiek onderwijs hebben volgens hem wel degelijk boter op het hoofd.

Uit de tweede editie van de KOALA-test blijkt dat 1 op de 7 kleuters kampt met taalachterstand. Sedert het schooljaar 2021 – 2022 heeft de Vlaamse gemeenschap de KOALA-test ingevoerd. Deze test is een taalscreening die moet vaststellen hoe ver een kind staat op gebied van de Nederlandse taal en dit met als doel kinderen die om welke reden dan ook een taalachterstand hebben, sneller op te sporen en bijkomende ondersteuning aan te bieden. “Tot voor kort hadden we zeer weinig data over kleuters. Ik ben dan ook blij dat deze toets is ingevoerd”, zegt cognitief psycholoog Wouter Duyck in Het Gesprek. “De resultaten zijn beangstigend. Onderwijs is een cumulatief proces, je bouwt voort op wat je kunt en kent. Als er dan vroeg een gat ontstaat, dan zien we in onderzoek dat dat een achterstand oplevert voor de rest van de carrière.”

Volgens verschillende experts moet men vooral inzetten op het verlagen van de leerplichtleeftijd, van 5 jaar naar 3 jaar. Ook onderwijsexpert Wouter Duyck is hier groot voorstander van. “Kinderhersenen zijn taalsponzen. Dus er moet zo vroeg mogelijk ingezet worden op taal.” Om de taalachterstand aan te pakken wil Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) ouders sanctioneren die hun kinderen niet voldoende Nederlands leren. Duyck begrijpt het uitgangspunt van de minister. “Uit onderzoek blijkt dat kinderen die thuis geen Nederlands spreken veel slechter scoren op de PISA-testen (test 15-jarigen op hun leesvaardigheid, wiskundige geletterdheid en wetenschappelijke geletterdheid, n.v.d.r.). Kinderen die thuis geen Nederlands spreken, zitten 50 punten achter op diegenen die wel thuis Nederlands spreken. Maar ik vind het geen goed idee om financiële sancties te verbinden aan een slechte KOALA-test. Wat je wel zou kunnen doen, is ouders gaan belonen als ze hun kinderen inschrijven in het kleuteronderwijs.

Vrijheid van onderwijs

De vrijheid van onderwijs blijft de hoeksteen van onderwijssysteem. Maar volgens Duyck wordt deze vrijheid vaak ingeroepen als excuus door de koepels. “Het Vlaams Parlement geeft de onderwijsverstrekkers vandaag 15 miljard euro die ze in complete vrijheid kunnen besteden. De enige voorwaarde is de realisatie van die eindtermen. Maar we zien dat de helft van de leerlingen de eindtermen niet halen en dat blijft zonder gevolg. Je kan niet voor alles autonoom en bevoegd zijn en voor niets verantwoordelijk.”