We storen ons allemaal aan al die blikjes en flesjes die zomaar op straat worden weggegooid. Is de invoering van statiegeld op eenmalige drankverpakkingen de oplossing? Journalist Marc Van de Looverbosch vraagt het aan politicus Steve Vandenberghe (Vooruit), actievoerder Pieter Elsen (Canal It Up) en recyclagekampioen Wim Geens (Fostplus).
Volgens de laatste cijfers van afvalstoffenmaatschappij OVAM blijkt dat de hoeveelheid zwerfafval onvoldoende daalt in Vlaanderen. Zo is er ten opzichte van 2015 slechts een daling van 11 procent. De Vlaamse regering legde de sector in 2018 een duidelijke doelstelling op. Tegen eind 2023 moest de hoeveelheid zwerfvuil met 20 procent worden teruggedrongen ten opzichte van 2015. “De kans dat we die doelstelling van 20 procent zullen halen is bijzonder klein”, zegt Wim Geens, CEO Fostplus. “Maar als we kijken naar de cijfers dan zien we dat blikjes en petflesjes 5 procent van het zwerfvuil uitmaken, in gewicht is dat 20 procent en in volume is het 40 procent. Het probleem blijft groot, maar het is een onderdeel van de totale zwerfvuilproblematiek.”
Omdat de zwerfvuilcijfers niet genoeg dalen is volgens Vlaams minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) de invoering van een statiegeldsysteem voor eenmalige drankverpakkingen onafwendbaar. Een nagel waar Vlaams volksvertegenwoordiger en burgemeester van Bredene Steve Vandenberghe (Vooruit) al veel langer op klopt. Maar wachten tot 2025 is voor Vandenberghe geen optie. “We moeten nu actie ondernemen. Ik roep de minister dan ook op om verschillende proefprojecten op te starten, zoals wij in Bredene hebben gedaan.” Zo konden bezoekers van het strand van Bredene tussen 15 juli en 15 augustus statiegeld krijgen wanneer ze hun lege blikjes en plastic flesjes terugbrachten. Volgens de burgemeester was dat een geslaagd project. “80 procent van de flesjes en blikjes kwam terug”, klinkt het.
Digitaal statiegeldsysteem
De Fostplus-CEO is niet tegen de invoering van een statiegeldsysteem, maar wel voor een digitale vorm van statiegeld. “Op iedere verpakking komt een unieke code die geactiveerd wordt in de winkel. Wanneer de consument het drankblikje of -flesje thuis in de PMD-zak of buitenshuis in de (juiste) vuilnisbak gooit, krijg hij het statiegeld terug. Het is een veel eenvoudiger systeem dan aan de burger te vragen om alle lege flesjes en blikjes terug naar de winkel te brengen.”
Pieter Elsen van Canal It Up, een vereniging die zich inzet voor een beter beheer van de waterwegen in Brussel, is het daar niet mee eens. “Digitaal statiegeld is geen goede oplossing. Ik ben ook niet bereid om alles wat ik consumeer te scannen met mijn gsm. Het is een onbewezen, onbestaand en onwerkelijk systeem. Het bestaat nergens. Terwijl er momenteel een statiegeldsysteem (op bepaalde glazen drankverpakkingen, n.v.d.r.) bestaat dat zeer goede resultaten oplevert. Mensen halen volle, zware verpakkingen weg uit de supermarkt. Hoe moeilijk kan het zijn om lege verpakkingen die niets wegen terug te brengen naar de supermarkt?”
