Op vrijdag 17 november gingen de hoorzittingen over seksueel misbruik in de Kerk van start in het Vlaams Parlement. Eén van de eerste sprekers was priester Rik Devillé. Hij is de man die jarenlang getuigenissen van seksueel misbruik in de Kerk heeft verzameld. In ‘Het Gesprek’ praat journalist Marc Van de Looverbosch met Devillé over de macht van het instituut en de onmacht van de slachtoffers.
De VRT-docureeks ‘Godvergeten’ heeft heel wat emoties losgemaakt. De walging die nu door Vlaanderen trekt, ervaart priester Rik Devillé al meer dan dertig jaar. “In 1992 schreef ik een boek om de machtsstructuur binnen de Kerk aan te kaarten. Maar op dat moment was ik niet op de hoogte van het seksueel misbruik binnen de Kerk. Ik had het nog nooit gezien of er nog nooit van gehoord. Pas nadat mijn boek verscheen, belden verschillende slachtoffers mij op om hun verhaal te vertellen. Dit waren zeer ernstige strafbare feiten. Ik heb dit dan ook meteen gemeld bij de verschillende bisdommen en congregaties. Maar er is nooit iets gebeurd. Het werd niet au sérieux genomen. Ik was een luis in de pels die hen het leven moeilijk maakte.”
Velen vragen zich af hoe het mogelijk is dat zo’n grootschalig misbruik jarenlang is kunnen doorgaan. Daders gingen hun zonden biechten en daarmee was voor hen de kous af. “De biecht is zo vaak misbruikt om een misdaad te verstoppen. Zo ken ik het verhaal van een dame die als jong meisje, tijdens haar studies verpleegkunde, misbruikt werd en zwanger raakte door een priester. Samen gingen ze dan naar Nederland om abortus te plegen. Eenmaal terug in West-Vlaanderen werd ze verplicht om samen te gaan bidden voor de zonden. Zij moest dus nog mee gaan bidden voor het misbruik dat ze had meegemaakt! Onvoorstelbaar”, vertelt priester Rik Devillé in Het Gesprek.
Topje van de ijsberg
Na Operatie Kelk in 2010, het eerste gerechtelijk onderzoek naar seksueel misbruik in de Kerk, dacht Devillé dat alle slachtoffers met hun verhaal naar buiten waren gekomen. Maar na de reeks ‘Godvergeten’ kwamen er nog nieuwe getuigenissen, nog nieuwe feiten naar boven. “Zo belde onlangs een man van 87 jaar mij op om zijn verhaal te vertellen. Het was de eerste keer dat hij sprak over wat hij heeft meegemaakt. Noch zijn vrouw, noch zijn kinderen, noch zijn kleinkinderen en achterkleinkind zijn hiervan op de hoogte. Gruwelijke geheimen die hij al decennialang met zich meedraagt”, getuigt Devillé.
Devillé benadrukt dat in ‘Godvergeten’ maar 1 procent van het totale plaatje wordt getoond. “Je kan je dat gewoon niet voorstellen. In Vlaanderen alleen al gaat het om duizenden gevallen. Overal waar het machtinstituut aanwezig is, zijn er slachtoffers. Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer er soortgelijke verhalen in Italië naar buiten komen.” Volgens het nieuw kerkelijk recht is elke priester verplicht om dossiers van seksueel misbruik naar Rome te sturen. Maar veel wordt er niet mee gedaan. “Elk dossier heb ik doorgestuurd naar Rome. Binnen de drie jaar moet je normaal gezien een antwoord krijgen. Maar ik wacht er nog steeds op.”
Onderzoekscommissie
Naar aanleiding van de VRT-reeks en de nieuwe feiten die aan het licht zijn gekomen, heeft het Vlaams Parlement een bijzondere parlementaire commissie opgericht. Die bijzondere commissie buigt zich over de vraag hoe binnen Vlaamse instellingen en voorzieningen in het verleden en vandaag werd en wordt omgegaan met seksueel misbruik. De Kamer heeft dan weer beslist om een onderzoekscommissie op te starten. Die commissie beschikt over dezelfde mogelijkheden als een onderzoeksrechter om een bepaald probleem grondig te onderzoeken. Door een onderzoekscommissie op te richten kan het parlement vaststellen wie politiek verantwoordelijk was of is voor een probleem.
Devillé pleitte in 2010 al voor de oprichting van een onderzoekscommissie rond het seksueel misbruik binnen de Kerk. Maar cd&v en Vlaams Belang stemden toen tegen en een bijzondere commissie werd in het leven geroepen. “In een onderzoekscommissie spreekt iedereen onder ede, in een bijzondere commissie niet. De waarheid werd verzwegen.”